Νευρική Ανορεξία – Αίτια, Συμπτώματα, Αντιμετώπιση και Θεραπεία

Σε αυτό το άρθρο των Σημειώσεων ενός Ψυχίατρου της Θεσσαλονίκης θα δούμε μαζί μερικές πολύ σημαντικές πληροφορίες για τη νευρική ανορεξία.

Η νευρική ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή, που δυστυχώς οι ψυχίατροι τη διαγιγνώσκουν πλέον αρκετά συχνά και στην Θεσσαλονίκη. H νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από το ασυνήθιστα χαμηλό σωματικό βάρος, από τον έντονο φόβο του ασθενούς ότι θα παχύνει και από μια διαστρεβλωμένη αντίληψη για το κατάλληλο σωματικό βάρος.

Η λέξη “ανορεξία” είναι ως ένα βαθμό αποπροσανατολιστική, αφού το αδυνάτισμα δεν προέρχεται από τη μείωση της όρεξης του ασθενούς για φαγητό, αλλά από την αυτοεπιβαλλόμενη ασιτία. Η μειωμένη όρεξη για φαγητό, η ανορεξία, έρχεται τις περισσότερες φορές αργότερα, κατά τη διάρκεια της εξέλιξης της νόσου. Τα άτομα που πάσχουν από νευρική ανορεξία επιθυμούν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο να χάσουν – και να συνεχίσουν να χάνουν – κιλά, σε σημείο που οτιδήποτε άλλο τους φαίνεται ανούσιο και “εχθρικό”, και φτάνουν στο σημείο να έχουν διαστρεβλωμένη αντίληψη για τον εαυτό τους, ακόμη και για την πραγματικότητα γύρω τους.

Μπορεί να νομίζουμε πως η νευρική ανορεξία χτυπάει μονάχα νεαρές γυναίκες και κορίτσια, όμως σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Γλασκώβης, φαίνεται πως πλέον ψυχιατρικά οι άνδρες με διατροφικές διαταραχές αποτελούν το 25% στο σύνολο των καταγεγραμμένων περιπτώσεων. Οι γυναίκες και τα κορίτσια τείνουν να χρησιμοποιούν μια διαιτητική συμπεριφορά σε μια προσπάθεια να επιτύχουν ένα πολιτισμικά κατασκευασμένο πρότυπο ομορφιάς, ενώ οι άντρες συνήθως ασκούνται σε υπερβολικό βαθμό και είναι υπερ-προσεκτικοί με τον έλεγχο της διατροφής τους για να επιτύχουν το “ιδανικό” μυώδες σώμα.

Αίτια της Νευρικής Ανορεξίας

Η ακριβής αιτία της νευρικής ανορεξίας είναι άγνωστη. Η ανορεξία είναι πιθανώς ένας συνδυασμός βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

• Βιολογικοί παράγοντες
  Αν και δεν είναι ακόμη σαφές το ποια ακριβώς γονίδια εμπλέκονται, μπορεί να υπάρχουν γενετικές αλλαγές που κάνουν μερικούς ανθρώπους ψυχιατρικά πιο ευάλωτους στη νευρική ανορεξία. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μια γενετική τάση προς την τελειομανία, την ευαισθησία και την επιμονή, χαρακτηριστικά που συνδέονται πάντα με την ανορεξία.

• Ψυχολογικοί παράγοντες
  Μερικά συναισθηματικά χαρακτηριστικά μπορεί να συμβάλλουν στην ανορεξία. Οι νεαρές γυναίκες μπορεί να έχουν ψυχαναγκαστικές τάσεις στον χαρακτήρα τους που τις καθιστούν πιο επιρρεπείς σε “αυστηρές” δίαιτες και στον εκούσιο περιορισμό της κατανάλωσης τροφής. Μπορεί, επίσης, να έχουν μια ακραία τάση για τελειομανία, η οποία τις οδηγεί στο να νομίζουν ότι δεν είναι ποτέ αρκετά αδύνατες.

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες
  Η σύγχρονη δυτική κουλτούρα, η οποία είναι και η κυρίαρχη κουλτούρα και στην πόλη μας τη Θεσσαλονίκη, δίνει έμφαση στο να είναι κανείς πολύ αδύνατος ή/και γυμνασμένος. Η επιτυχία και η ατομική αξία ενός ατόμου συχνά ταυτίζεται με το εάν είναι αδύνατος ή όχι. Η πίεση που ασκείται μπορεί να τροφοδοτήσει την επιθυμία να είναι κανείς πολύ αδύνατος και να οδηγήσει ψυχιατρικά στη νευρική ανορεξία, κάτι που εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ των νεαρών κοριτσιών.

Συμπτώματα  της Νευρικής Ανορεξίας

Τα φυσικά συμπτώματα της νευρικής ανορεξίας σχετίζονται με την πείνα, αλλά η διατροφική αυτή διαταραχή περιλαμβάνει επίσης συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα που σχετίζονται με μια μη ρεαλιστική αντίληψη του σωματικού βάρους

Σωματικά Συμπτώματα της Νευρικής Ανορεξίας

• Ακραία απώλεια βάρους
• Πολύ λεπτή σιλουέτα
• Μη φυσιολογικές τιμές στις εξετάσεις αίματος
• Κούραση
• Αϋπνία
• Ζάλη ή λιποθυμία
• Μπλε χρωματισμός των δακτύλων
• Μαλλιά που λεπταίνουν, σπάνε ή πέφτουν
• Απώλεια εμμήνου ρύσεως
• Δυσκοιλιότητα
• Ξηρό ή κιτρινωπό δέρμα
• Δυσανεξία στο κρύο
• Ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Αφυδάτωση
• Οστεοπόρωση
• Διόγκωση/πρήξιμο των χεριών ή των ποδιών

Συμπεριφορικά Συμπτώματα της Νευρικής Ανορεξίας

• Υπερβολικός περιορισμός της κατανάλωσης τροφής μέσω δίαιτας ή νηστείας και υπερβολικής άσκησης
• Υπερφαγία και επακόλουθη πρόκληση εμετού που μπορεί να περιλαμβάνει τη χρήση καθαρτικών και κλύσματος

Άλλα Συμπτώματα της Νευρικής Ανορεξίας

• Ανεξήγητη ενασχόληση με τις τροφές και τις θερμίδες τους
• Άρνηση να φάει
• Άρνηση ότι πεινάει
• Φόβος ότι θα παχύνει
• Ψέματα σχετικά με το πόσο έχει φάει
• Καμία εναλλαγή στην ψυχική διάθεση (έλλειψη συναισθημάτων)
• Κοινωνική απόσυρση
• Ευερεθιστότητα
• Μειωμένο ενδιαφέρον για σεξ
• Καταθλιπτική διάθεση
• Σκέψεις αυτοκτονίας

Αντιμετώπιση και Θεραπεία της Νευρικής Ανορεξίας

Θεραπείες και φάρμακα

Από ψυχιατρικής άποψης, πολύ συχνά οι ασθενείς με νευρική ανορεξία χρειάζονται πολύπλευρη αντιμετώπιση που μπορεί να χρειαστεί συνεργασία πολλών ιατρικών ειδικοτήτων και νοσηλεία σε κάποιο γενικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.

Ιατρική περίθαλψη

Λόγω των επιπλοκών που προκαλεί η νευρική ανορεξία, μπορεί να χρειαστεί συχνή παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, του επιπέδου ενυδάτωσης και των ηλεκτρολυτών. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι άνθρωποι με ανορεξία μπορεί αρχικά να χρειαστούν υποχρεωτική σίτιση.

Η αποκατάσταση του φυσιολογικού βάρους

Ο πρώτος στόχος της θεραπείας της νευρικής ανορεξίας είναι να αποκατασταθεί το φυσιολογικό βάρος. Αυτό συνήθως απαιτεί τη συνεργασία ενός ειδικού ψυχικής υγείας, ενός διαιτολόγου και της οικογένειας.

Ψυχοθεραπεία

Ατομική θεραπεία

Αυτός ο τύπος θεραπείας μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά και τις σκέψεις που συμβάλλουν στην ανορεξία. Η θεραπεία μπορεί να γίνει σε ειδικά προγράμματα θεραπείας εξωτερικών ασθενών, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι μέρος της θεραπείας σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο.

Ομαδική θεραπεία

Αυτό το είδος της θεραπείας της νευρικής ανορεξίας δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης με άλλους ασθενείς που αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές. Η ανταλλαγή εμπειριών, βιωμάτων και σκέψεων μεταξύ των μελών της ομάδας, δρα συνήθως ιδιαίτερα θεραπευτικά.

Φάρμακα

Δεν υπάρχουν φάρμακα που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας, επειδή δεν έχουν βρεθεί να λειτουργούν στοχευμένα. Ωστόσο, τα αντικαταθλιπτικά ή άλλα ψυχιατρικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στη θεραπεία άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη και το άγχος.

Νοσηλεία

Στις περιπτώσεις ιατρικών επιπλοκών της νευρικής ανορεξίας, ψυχιατρικές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, σοβαρού υποσιτισμού ή συνεχιζόμενης άρνησης σίτισης, μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία. Η νοσηλεία μπορεί να γίνει σε μια παθολογική ή ψυχιατρική κλινική της Θεσσαλονίκης. Ορισμένες κλινικές ειδικεύονται στην αντιμετώπιση των ατόμων με διατροφικές διαταραχές, και ο ψυχίατρος είναι συνήθως ο πιο κατάλληλος για να συστήσει μια ανάλογη κλινική για την αντιμετώπιση και τη θεραπεία της νευρικής ανορεξίας. Μετά τη λήξη της νοσηλείας, είναι ιδιαίτερα σημαντική η συνέχιση της θεραπείας και εκπαίδευσης σε θέματα διατροφής για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.

Η νευρική ανορεξία είναι συχνά μια διαρκής, δια βίου μάχη. Αν και τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν, οι ασθενείς θα παραμένουν ευάλωτοι και μπορεί να έχουν μια υποτροπή κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλού στρες. Όλοι οι καλοί ψυχίατροι οφείλουμε να βοηθήσουμε τους ασθενείς μας με νευρική ανορεξία να συνειδητοποιήσουν και να εφαρμόσουν στην πράξη αυτό που είναι η πιο σημαντική τους ευθύνη: την αλλαγή τρόπου ζωής και σκέψης. Και ειδικά σε πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη, όπου οι οικογενειακοί δεσμοί είναι ακόμη ισχυροί, η οικογένεια μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή αυτή.
πίσω στις Σημειώσεις ενός Ψυχίατρου